نوشته: Kimberly Panganiban

زمان تقریبی مطالعه ۷ دقیقه و ۱۵ ثانیه

🟢 تحقیقات دکتر جان گاتمن ( ۱ ) چهار رفتاری که رابطه را به نابودی می کشاند را شناسایی نموده است . قابل پیش بینی خواهد بود که دنبال کردن این رفتارها باعث عدم ثبات و رضایت در رابطه می شود . وی آنها را جهار سوار نابودگر رابطه ( ۲ ) نام گذاری کرد انتقاد ( ۳ ) ، تدافع ( ۴ ) ، تحقیر ( ۵ ) و دیوار کشیدن ( ۶ ) . در این مقاله نگاهی دقیق تر به نخستین سوار یعنی انتقاد خواهیم انداخت و می آموزیم که چگونه آن را در رفتارهای خود نسبت به شریک عاطفی تشخیص بدهیم .

🔴 اولین سوار نابودگر رابطه انتقاد

اغلب وقتی کسی می خواهد از شریک زندگی انتقاد کند ، توضیح می دهد که چه خطایی از طرف مقابل سرزده است که انتقاد بر انگیز شده است . وقتی که یک نگرانی با طرح یک انتقاد آغاز می شود ، می توان روند کلی مکالمه را پیش بینی کرد . در واقع دکتر گاتمن دریافت که نوع شروع گفتگو می تواند نحوه پایان آن را با ۹۶ درصد دقت تعیین کند . به عبارت دیگر ، اگر صحبت را با انتقاد از طرف مقابل شروع کنید ، به احتمال زیاد پایان خوشی نخواهد داشت و حال شما بدتر از پیش می شود . بنابر این اگر صحبت شما در سه دقیقه اول خوب پیش برود احتمالا تا پایان هم به خوبی ادامه پیدا می کند . این است که چرا ابراز نگرانی با مهربانی و بدون انتقاد کردن مهم است . تجربه من نشان داده است که خیلی اوقات افراد اصلا متوجه نیستند که طرف مقابل را مورد انتقاد قرار می دهند . پس نخستین گام برای برکندن انتقاد از رابطه ، شناسایی آن است . در پی ، چند راه برای تشخیص نشانه های انتقاد در رابطه عنوان می شود

۱ – غلو کردن

بیشتر اوقات ، وقتی کسی را مورد انتقاد قرار می دهند از کلماتی همچون همیشه و هیچ وقت استفاده می کنند . همه تلاش می کنند که منظور خود را برسانند و نشان بدهند که چقدر ناراحت و ناراضی هستند . مثلا به خانه برمی گردید و می بینید که سه روز است که ظرف های شسته نشده در سینک جمع شده اند و می گویید

– “تو هیچ وقت ظرفها رو نمی شوری ! همیشه تنبلی می کنی”

ولی آنچه که طرف مقابل می شنود آن است که مشکل خود اوست و همیشه در پاسخ به دنبال چیزی می گردد که جواب شما را بدهد مثل هفته گذشته که شما ظرف ها نشسته بودید ‌. این باعث می شود که بیشتر ناراحت شوید و هنوز احساس کنید که به حرف شما توجه نشده است .

۲ – سوال کردن با استفاده از کلمه چرا

– “چرا امروز ظرفها رو نشستی ؟”

این طرز سوال کردن با بکار بردن چرا به عنوان انتقاد در نظر گرفته می شود حتی اگر همیشه منظور انتقاد نباشد مثلا شما ممکن است کنجکاو شده باشید که چرا ظرف ها شسته نشده اند . بنابر این به احتمال زیاد آنچه که همسر شما از چیزی که گفته اید می شنود این است که مشکل از خود او بوده که ظرف ها شسته نشده اند . این قضیه به خصوص وقتی دوطرف نسبت بهم بدبین باشند صدق می کند . بنابر این بهترین کار این است که سوالات با کاربرد کلمه چرا کلا مطرح نشود .

۳ – جوک ساختن از اشتباهات طرف مقابل

مزاح کردن با شریک عاطفی به خاطر چیزی در آنها که نمی پسندیم یا دوست داشتیم طور دیگری بود ، ممکن است سالم یا حتی سرگرم کننده به نظر برسد ، اما در واقع همیشه روشی منفعلانه جهت اجتناب از مواجهه ( ۷ ) برای بیان غیر مستقیم آن چیزی است که در دل داریم . امکان ندارد که شوخی در مورد کسی ساخته شود که واقعیتی یا نکته ای در مورد وی در آن عنوان نشود . حتی اگر اعتقاد داشته باشیم که این فقط یک شوخی است و حقیقتی در آن وجود ندارد ، طرف مقابل ممکن آن را به خود بگیرد به خصوص اگر جوکی در جمع تعریف بشود به عنوان انتقاد تلقی می شود و سبب ناراحتی طرف مقابل می شود .

۴ – بکار بردن واژه باید

به کار بردن کلمه باید در مورد خود شخص منجر به احساس گناه ، شرم ساری و اضطراب می شود اما اگر برای دیگری استفاده شود در او احساس مورد قضاوت قرار گرفتن و خجالت زدگی ایجاد می کند . مثلا اینکه گفته شود

-“باید می فهمیدی که من می خواستم ظرفها را بشورم”
– “نباید ظرفها رو همینجوری ول می کردی ”

تاکیدی است بر آن موضوع که شما به خوبی از همه چیز خبر دارید و اگر طرف مقابل اطلاع نداشته ، ایراد از خود او بوده است .

۵ – اصلاح کردن خطاهای شریک عاطفی

بله درست است ، نوع دیگری از انتقاد در ارتباطات غیر کلامی بروز پیدا می کند . مثلا شاید شما و همسرتان شستشوی ظروف را به سبک متفاوتی انجام می دهید و هر کدام راه و روش خود را بهتر می دانید و بعد اینکه طرف مقابل ظرف ها را شست ، بخواهید دوباره آنها را آبکشی کنید و کار او را تصحیح کنید . چنین عملی این پیام را ابلاغ می کند که طرف مقابل درست کار نکرده است و روش شما صحیح است . وقتی کار اشتباه کسی اصلاح می گردد ، فرد خشمگین می شود و جوش می آورد .

۶ – مطرح کردن نگرانی ها با رنجش و عصبانیت

اگر نگرانی های خود را با شریک عاطفی از موضع خشم و آزردگی مطرح کنید او احساس می کند مورد انتقاد قرار گرفته است . چون از آنچه که می گویید ، موج انتقاد در تون صدای شما مشهود است . باید پیش از مکالمه با او در مورد نحوه جلوگیری از وخامت بیشتر اوضاع و چگونگی صحبت درباره احساسات و نیازهای خود فکر کنید .

🟢 پادزهری برای انتقاد

انتقاد در رابطه امری معمول است زیرا روشی برای ابراز نگرانی ها به شمار می آید بدون اینکه احساس کنیم بر ما خرده ای گرفته شده است . اما شکلی دفاعی برای ابراز خود است و رابطه در وضعیت دفاعی موفقیت آمیز نخواهد بود و باید انتقاد پذیر باشید تا جواب بدهد . به این منظور ، دیدگاه خود را از مواردی بیرون از خود که در مورد شریک عاطفی نمی پسندید به چیزهایی که در درون خود احساس می کنید و نیاز دارید معطوف کنید . اگر چنین نکنید شریک عاطفی شما نمی تواند حرف شما را بشنود و خواسته های شما را برآورده کند .

برای شروع مفید است که از تکنیک شروع صحبت با ملایمت و ملاطفت ( ۸ ) استفاده کنید که شامل سه مرحله است

– ابراز احساس در مورد موضوع گفتگو
– روشن کردن موضوع صحبت
– بیان خواسته ها و نیازها

در پس هر نگرانی ، خواسته و یا نیازی پنهان است . می توانید آن را به گونه ای مطرح کنید که طرف مقابل قادر به شنیدن آن باشد و احتمال اینکه تقاضای شما بر آورده شود بالا برود .

🟠 کلام آخر

پس دفعه بعد که در مورد کاری که شریک عاطفی شما انجام داده یا نداده است ناراحت شدید ، به خود فرصتی بدهید تا اوضاع را در درون خود آرام کنید و احساساتی که دچار آسیب شده است و نیز نیازهای خود را تشخیص بدهید و سپس زمانی را برای طرح آنها با شریک عاطفی اختصاص بدهید . وفتی که از این موقعیت درونی که در آن از خود بازخورد دریافت نموده و نسبت به خود آگاهی پیدا کرده اید ، بیرون آمدید ، الگوی ارتباط شما از این رو به آن رو می شود و پایه های موفقیت رابطه شما بنیان گذاشته می شود .

🟡 هر یک از چهار سوار نابودگری که رابطه را زهر آگین می کنند ، پادزهری دارند . من دکتر افسانه وکیلی و همکارانم در مرکز مشاوره مهر با شما همراه می شویم تا بتوانید دغدغه ها و نگرانی های خود را با همسرتان در میان بگذارید به طوری که مورد توجه قرار بگیرد بدون آنکه دست به انتقاد بزنید و یکدیگر را در وضعیت دفاعی قرار بدهید .

⭕️ کلید واژه ها

( ۱ ) Dr.John Gottman
( ۲ ) Four Horsemen
( ۳ ) Criticism
( ۴ ) Diffensiveness
( ۵ ) Contempt
( ۶ ) Stonewalling
( ۷ ) Passive – Aggressive
( ۸ ) Soften Start-Up

منبع

https://www.gottman.comblogtypes-of-criticism-expressing-concern-or-complaint-without-harm

گردآوری و تنظیم مرکز مشاوره و روانشناسی مهر