نوشته :Jinashree Rajendrakumar

زمان تقریبی مطالعه : ۷ دقیقه و ۳۰ ثانیه

==========

تحقیر کردن یکی از چهار سوار ویرانگر رابطه است که آن را به نابودی سوق می دهد و باعث می شود یک گفتگوی سازنده به یک مکالمه مخرب تبدیل بشود .‌ یکی از مهمترین عوامل در احساس عدم رضایت از زندگی زناشویی بروز احساسات منفی نسبت به طرف مقابل است که می تواند در قالب تحقیر کردن نمود پیدا کند . راه حل اجتناب از این رفتار آسیب زننده ، پیش کشیدن صحبت و گفتگو با نرمش و ملایمت است .

==========

– “هر بار که باهم حرف می زنیم کار به داد و فریاد میکشه ، انگار که هرکس می خواد اون یکی رو بیشتر خوار و خفیف کنه”

– “با اون نگاه از بالا به پایین صاف تو چشم من نگاه می کنه میگه هر چی می خوای برا خودت حرف بزن ، اصلا مهم نیست . افاده ها طبق طبق !”

– “من به واکنش های دفاعی خانمم می خندم ، می دونم کار خراب تر میشه ، ولی خوب چی کار کنم آخه !”

– “چشم هاشو می چرخونه ، صورتش یه جوری میشه انگار خسته هست ، به خصوص تا می خوام شروع کنم به حرف زدن بهم کم محلی می کنه .”

-“ تروخدا دوباره شروع نکن به آب غوره گرفتن”

اگر این صحبت ها برای شما آشناست پس شاید تحقیر شدن ( ۱ ) در رابطه را تجربه کرده اید . این رفتار برای هر مکالمه مفیدی حکم کیش و مات دارد .

🟢 منظور از تحقیر کردن چیست ؟

تحقیر از موضع چیرگی و برتری بر می آید و در طرف مقابل احساس فرودست بودن ایجاد می کند ‌و در نگاهی ژرف تر به نظر می رسد که از احساس قدر ناشناسی و مورد تایید قرار نگرفتن در رابطه نشأت می گیرد و می تواند به شکل زبانی یا غیر زبانی همچون طعنه زدن ، به مسخره گرفتن و حرکات صورت ابراز شود . اغلب اوقات همسران از آنچه که می گویند و می کنند به خصوص حرکات بدن مثل چشم چرخاندن یا پوز خند زدن که موجب عصبانیت طرف مقابل می شود آگاه نیستند . تحقیر کردن چه در قالب گفتار و چه در چهارچوب رفتار باعث می شود اوضاع در مشاجره بدتر شود .‌ این مسئله ربطی به موضوعی که سبب شروع اختلاف شده ندارد ، بلکه حمله ای است به جایگاه و ارزش یک انسان و بیشتر این معنی را می دهد که طرف مقابل اهمیتی ندارد .

🟠 چهار سوار ویرانگر رابطه ( ۲ )

دکتر جان گاتمن ( ۳ ) چهار الگوی رفتاری که برای حفظ ثبات در رابطه زناشویی مضر هستند را مشخص کرده است : تحقیر کردن ، انتقاد ( ۴ ) ، تدافع ( ۵ ) و دیوار کشیدن ( ۶ ) . روند اختلافات در زندگی زناشویی نشان می دهد هنگامی که احساسات اساسی مانند خشم ، ناراحتی و نگرانی مورد توجه قرار نگیرند یا با آنها به شکل منفی مواجهه شود ، منجر به آغاز تاخت و تاز چهار سوار ویرانگر می گردند . قابل پیش بینی است که سرزنش و نکوهش به ویژه از سوی خانم ها و دیوار کشیدن به خصوص از طرف شوهران باعث می شود اختلافات حل نشوند اما تحقیر کردن مخرب ترین الگو در رابطه است .

🟡 از این رابطه راضی هستید یا ناراضی ؟

یافته های تحقیقات دکتر گاتمن نشان می دهند که تقاوت میان یک رابطه مملو از رضایت و یک رابطه عاری از رضایت از مدل مواجهه با اختلافات مشخص می شود :

۱ – ابراز احساسات منفی :
معلوم است که زوج های ناراضی احساسات منفی بیشتری مثل خشم یا ناراحتی را نسبت به همسران شاد ابراز می کنند . در عین حال ، زوج های ناراضی نسبت به احساسات منفی دریافت شده از طرف مقابل واکنش های مثبت یا بی غرض کمتری نشان می دهند . به ویژه اینکه خانم های ناخرسند احساسات منفی افزونتری بروز می دهند در حالی که شوهران ناراضی ترجیح می دهند تعامل عاطفی کمتری داشته باشند اما در ازدواج های رضایتمند زوجین وقتی که به توجه نیاز دارند احساسات منفی خود را با روی آوردن ( ۷ ) به یکدیگر مطرح می کنند .

۲ – مقابله به مثل :
همسران ناراضی در تعامل با یکدیگر و در مواجهه با احساسات منفی دست به مقابله به مثل می زنند ‌. تاثیر منفی مقابله به مثل به نوع یا وخامت آن بستگی دارد . در بدو امر ، احساسات منفی خفیفی همچون خشم با عصبانیت تلافی می شوند اما در موارد بعدی ، با واکنش های شدید تری که از چهار سوار ویرانگر رابطه همچون سرزنش و تحقیر بر می آیند ، مواجه می شوند و در نتیجه همسران همیشه ناراضی خواهند بود .

۳ – سرکوب احساسات منفی :

انباشتگی احساسات منفی باقی مانده از جر و بحث های قبلی هم از مشخصات زوج های ناراضی به شمار می رود و این احساسات منفی برجای مانده ، اختیار رابطه را در دست می گیرند مثل وقتی که همسران احساسات مثبت و یا بی غرض طرف مقابل را به طور منفی برداشت می کنند و به آن واکنش نشان می دهند اما زوجین شاد و خوشحال دیدگاه مثبتی نسبت به شریک عاطفی خود دارند . نسبت احساسات مثبت به منفی در همسران ناراضی ۱ به ۱ است در حالی که این نسبت در زن و شوهر های خوشحال در اوقات اختلاف ۱ به ۵ و در حالت عادی ۱ به ۲۰ است .

۴- طلاق عاطفی :

به مروز زمان ، زوج های ناراضی ارتباط عاطفی خود را قطع می کنند و به زندگی موازی رو می آورند . در حالی که همسران ناراضی که فقط چهار سوار ویرانگر در رابطه آنها می تازند به طور متوسط پس از شش سال به طلاق متمایل می شوند ، زوجینی که ارتباط عاطفی آنها منقطع می شود بعد از شانزده سال رسما از هم جدا می شوند .

🔴 تحقیر در همسران راضی و ناراضی

در یک مطالعه طولانی مدت بر روی همسران مشخص شد که تحقیر شوهر از طرف خانم یکی از عواملی است که می تواند احتمال جدایی را پیش بینی کند . نظر زوجه درمورد میزان وخامت مسائل زناشویی با میزان ابراز احساسات مثبت از طرف او رابطه معکوس دارد و اگر خانم بر این باور باشد که مشکلات او با شوهرش قابل حل نیستند ، بیشتر به تحقیر کردن روی می آورد و دچار تلاطم ( ۸ ) می شود .

🟠 راه علاج برای تحقیر کردن : شروع ملایمت آمیز گفتگو ( ۹ )

در شروع یک مرافعه ، واکنش منفی یک طرف نسبت به ابراز احساس مثبت یا بی غرض طرف مقابل منجر به شدت گرفتن اختلاف می شود ‌ . ملایمت به معنای آن است که آسیب های عمیق نهفته در ورای احساسات منفی مانند خشم و تحقیر کردن به شکل نرم و سازشکارانه ای مطرح شوند . به جای تحقیر و سرزنش بگوئید :

-“ وقتی که کارهای من رو اصلاح می کنی عصبانی میشم و فکر می کنم احمق هستم ، دوست دارم ازم تشکر کنی و بهم ایمان داشته باشی”

این به طرف مقابل امکان می دهد بهتر درک کند و با شما همدلی کند .

🟣 ابراز محبت و قدردانی

احساسات مثبت تلنبار شده در زمان بروز اختلافات به مانند گرمابخش رابطه عمل می کنند . همسرانی که در زمان هایی که اختلافی وجود ندارد با ابراز تحسین و تشکر به طرف مقابل بر روی رابطه خود سرمایه گذاری می کنند خیلی راحت در ابراز احساسات منفی طرف مقابل تردید می کنند و دید مثبتی نسبت به اوضاع دارند :

– ” حتما خیلی براش سخته با دو بچه تو بغلش ، باید بهش کمک کنم ”

آنچه که همسران راضی را از ناراضی متمایز می کند اختلافات و ابراز احساسات منفی نیست بلکه دوری کردن از چهار سوار ویرانگر رابطه و سرمایه گذاری بر روی عشق و علاقه است که گام نهادن در راهی طولانی را می طلبد .

⚪️ می خواهید که از تاختن چهار سوار ویرانگر رابطه در امان بمانید ؟ من دکتر افسانه وکیلی و همکارانم در مرکز مشاوره مهر به شما کمک می کنیم از الگوهای رفتاری مخرب مثل تحقیر کردن که به رابطه با شریک عاطفی شما آسیب می زنند ، بر حذر باشید .

⭕️ کلید واژه ها :

( ۱ ) : Contempt
( ۲ ) : Four Horsemen
( ۳ ) : Dr.John Gottman
( ۴ ) : Criticism
( ۵ ) : Diffensiveness
( ۶ ) : Stonewalling
( ۷ ) : Turning Toward
( ۸ ) : Flooding
( ۹ ) : Softening Start – up

منبع :

What Causes Contempt in Relationships

گردآوری و تنظیم : مرکز مشاوره و روانشناسی مهر