‌نوشته : Judith Sills Ph.D

زمان تقریبی مطالعه : ۸ دقیقه و ۳۰ ثانیه

🔴 در خلوت و تنهایی ، انتقاد ( ۱ ) از ما فقط می تواند دو حالت داشته باشد ، بد یا بدتر . اما در جمع و در محیط کار اینطور یاد گرفته ایم که احساسات زخم خورده خود را با لبخندی سرد پنهان کنیم اما در فاصله میان این ترشی درونی و آن تبسم بیرونی چیزی باید اندوخته شود که رشد شخصیت نام دارد . با این شروع کنید که واقعا می توانید این لبخند همیشگی را علی رغم خشم و برافروختگی بر لب داشته باشید . این لبخند به این معنی نیست که وقتی عملکرد شما به چالش کشیده می شود ، باید با خنده ای احمقانه به نکوهش رئیستان تحویل بدهید و شاد و خوشحال به نظر برسید . همه انتقادها آزار دهنده و بیشتر ناعادلانه هستند و در مواجهه با آنها چیزی برای لبخند زدن وجود ندارد ‌. برای اینکه همیشه تبسمی بر لب داشته باشید باید به قانون اول در مورد انتقاد به سختی پایبند بمانید : خونسرد باشید و انتقاد را بپذیرید . واکنش دفاعی خود را چه توضیح دادن ، چه شفاف کردن ، چه توجیه کردن و یا حتی عصبانیت به حق خود را برای بعد نگه دارید ، در زمانی که مناسب باشد . همانطور که خود خواهید دید ، بهترین دفاع در مقابل انتقاد ، دفاع نکردن است . لبخند بیرونی یعنی هنگامی که کسی از شما انتقاد می کند ، دستکم باید آن را بشنوید . اگر شنونده فعالی باشید ، بسیار بهتر است .‌ بهترین تکنیک برای گوش دادن این است که آنچه را که می شنوید دوباره تکرار کنید . انجام این کار زیر آتش بی امان حمله ، مستلزم تمرکز و حفظ آرامش است اما در برابر توپ و تشر های طرف مقابل معجزه می کند . ‌ مثلا رئیس شما می گوید :
– میشه اینقدر با جزئیات توضیح ندی ؟ خلاصه و مفید بگو این کسب و کار رو کیا اداره می کنند !

و شما پاسخ می دهید :

– “منظورتون اینه که بهتره مختصر و جمع و جور یک تصویر کلی نشون بدم “؟

بهتر است همیشه یک قدم جلوتر گوش بدهید تا بتوانید اطمینان داشته باشید چیزی را که شنیده اید درست بوده است :

– “فهمیدم چی میگی ، زیاد حرف زدم و حاشیه رفتم”

به این ترتیب عصبانیت رئیس وقتی که بفهمد شما چه برداشتی از حرف او داشته اید و منظور وی را درک کرده اید فروکش می کند . اما واقعیت این است که اگرچه به صحبت های او گوش داده اید اما ممکن است هیچ کدام را نپذیرید . انتقاد ممکن است بی ربط یا بر اساس اطلاعات غلط یا از سر غرض وری باشد اما به هر حال آرام باشید و لبخند را بر لب نگه دارید . به یاد داشته باشید که تکرار کردن حرف طرف مقابل لزوما به معنی موافقت با انتقاد او نیست . در این لحظه به خصوص که جر و بحث با مقام مافوق شما فقط باعث می شود بخواهد حرف خود را به کرسی بنشاند ، این فقط نوعی مخالفت غیر مستقیم است . اگر کسی احساس نکند که حرف او شنیده شده ، تا ابد بر نظر منفی خود باقی خواهد ماند . اما اگر یک بار چنین برداشتی داشته باشد ، آسوده خاطر می شود و عقب می کشد . خشم و ناراحتی که آتش انتقاد مدیر شما را شعله ور کرده است از بین می رود اگر یک بار احساس کند که منظور او را درک کرده اید .‌ اگرچه الان این خطر وجود دارد که ممکن است اتتقاد را به دل بگیرید و خشم و اضطراب برای مدت طولانی در شما باقی بماند . ما اغلب به آنچه که گفته شده التفاتی نداریم بلکه بیشتر به اینکه پیام چطور منتقل شده است و رابطه خود با طرف مقابل توجه می کنیم . این افکار و احساسات هیج سودی به همراه ندارند . وقتی کسی ما را مورد قضاوت قرار می دهد یا آزاری می رساند یا ما را از خود ناامید می کند ، درباره رابطه با او نگران می شویم و درمانده و منزجر می شویم و از کوره در می رویم چون بر روی مشاهدات منفی خود تمرکز می کنیم و اینکه او باعث شده ارتقاء شغلی ، پاداش سالانه و حتی کلا شغل ما تحت تاثیر قرار بگیرد ‌.‌ همه ما از دست مدیری که کارکنان مورد علاقه خود را با وجود اشتباهات آنها مورد تشویق قرار داده ولی ما را به خاطر همان ایرادات توبیخ کرده است ، رنج و عذاب کشیده ایم و از انتقاد منفی رئیس جان به لب می شویم چون از بعضی جهات ما را به یاد روزی می اندازد که با کارنامه ای پر از نمره های افتضاح به خانه برگشتیم و پدر و مادر را ناامید و دلشکسته کردیم .‌ البته ، گاهی اوقات توجه به رئیسی که ارزیابی ناراحت کننده ای درباره کار ما داشته یا انتقادی که تاثیر جدی بر روی شغل ما گذاشته است ، اجتناب‌ ناپذیر خواهد بود . در صورت بروز اختلاف جدی ، باید هر گله و شکایتی که همکاران در آن موقعیت ابراز کرده اند را بپذیرید . اما در بیشتر موارد کار شما فرا تر از توجه به درون خویش است . باید از تمرکز بر روی ارسال کننده پیام دست بردارید ، درباره از دست دادن کار خود نگرانی نداشته باشید و نگاهی واضح و شفاف بر خود بیاندازید . آن کیمیا که مس بازخورد منفی از کار شما را به طلای پیشرفت شغلی بدل می کند در وجود خود شماست . برای همین باید به عقب برگردید و از رئیستان بپرسید به چه فکر می کند و شما به چه چیز می اندیشید و چطور می توانید از این اطلاعات منفی به نفع خودتان استفاده کنید . بله ، شما می توانید . هر فرد باهوشی می تواند . اما ابتدا باید احساسات زخم خورده و خشمناک خود را به گذشته ها بسپارید . به خود حداکثر ۷۲ ساعت زمان بدهید که در آن ترش روئی و بد اخلاقی کنید . از همکارتان بد گویی کنید ، در مورد مدیرتان افکار بدی به دل راه بدهید اما هرگز با صدای بلند فکر نکنید و هر کار دیگری که وقتی ناراحت هستید از شما سر می زند ، انجام بدهید . بعد ، شروع کنید به اینکه منطقی فکر کنید .‌برای اینکه از بازخورد منفی استفاده مفیدی کنید، به سه سوال زیر جواب بدهید :

– کدام بخش آن درست بوده است ؟
– قبلا چنین چیزی گفته شده بود ؟
– اگر تغییر کنم چه چیزی را از دست می دهم ؟

لزوما پاسخ ها به آسانی حاصل نمی شوند ، اما تفکر شما باید مستقیما در راستای پیشرفت شغلی باشد و این روند جستجوی درونی به شما کمک می کند . اگر راز نهفته در هر انتقاد را بدانید از سر گذراندن ناراحتی و خشم ساده تر می شود : انتقاد بلافاصله پس از آن ابراز می شود که شما در حال پیشرفت و ارتقاء هستید . اگر بخواهید در همان جایگاه شغلی امن خود باقی بمانید و به این اکتفا کنید که اخراج نمی شوید ، هرچه کنید مورد پسند خواهد بود . همچنان که بالا و بالاتر می روید و اوج می گیرید ، نقش شما پر رنگ تر می شود و هرچه بیشتر اهمیت داشته باشید ، روسا بیشتر سعی می کنند کم و کاستی های کار شما را ماله کشی کنند . باید یاد بگیرید که با لبخند زدن به انتقادات و زحمت و تلاش متفکرانه و با گذشت زمان ، بیشتر بدرخشید .

🟠 چگونه به طرف مقابل بازخورد منفی بدهیم ؟

نه تنها دریافت انتقاد منفی دشوار است ، بلکه هیچ کس هم دوست ندارد اینگونه انتقاد کند البته به غیر از موارد معدودی که فرد به دیگر آزاری مبتلا باشد . ما کلا از تحریک آزار دهنده احساسات ، واکنش های دفاعی خشمگینانه و مواجهه با حملاتی که انتقاد با خود به همراه دارد گریزان هستیم . البته‌ باید از پرخاش گری و توپ و تشر زدن خودداری کرد و تعمیم دادن هایی را که باعث می شوند بازخورد های منفی بیشتر تحقیر کننده و بی فایده باشند ، کنار گذاشت . بر این اساس ، چند راهکار برای داشتن گفتگویی زیرکانه توصیه می شود :

● هر چیز منفی را با یک مورد مثبت همراه کنید :

– “تو توی حل مسئله عالی هستی ولی اصلا دستورالعمل ها رو رعایت نمی کنی”

● فقط نسبت به رفتارهای قابل مشاهده بازخورد بدهید و افکار و تصورات خود بها ندهید .

● هم در مورد مشکل و هم در مورد راه حل به شدت واضح و مشخص صحبت کنید :

-“اگه تو این کارو بکنی ، همچین مشکلی درست میشه . این دفعه سعی کن اون کارو بکنی” .

● سعی کنید رابطه به خوبی حفظ شود . بعد از هر انتقاد ، طرف مقابل کنار می کشد . با او دوستانه صحبت‌کنید تا فاصله ایجاد شده ، جبران شود .

● به یاد داشته باشید که دادن پاداش ، بهترین انگیزه تغییر است . پس در مورد چیزی که قبلا اتفاق افتاده سهل انگار باشید اما درباره چیزی که الان یا در آینده درست است سختگیری به خرج بدهید .

من دکتر افسانه وکیلی و همکارانم در مرکز مشاوره مهر به شما یاد می دهیم چگونه خونسردی و آرامش خود را در برابر انتقادات حفظ نمائید و به آنها به شکل فعال گوش بدهید و از آنها به عنوان نردبانی برای رشد و پیشرفت در محیط کار و سایر جنبه های زندگی استفاده کنید .

منبع :

https://www.psychologytoday.com/intl/articles/200607/criticism-taking-the-hit

⭕️ کلید واژه :

( ۱ ) : Criticism

گردآوری و تنظیم : مرکز مشاوره و روانشناسی مهر