مرکز مشاوره و روانشناسی مهر

نوشته :Jayashree Rajendra Kumar

انتخاب مقاله : افسانه وکیلی

زمان تقریبی مطالعه : ۸ دقیقه

توجه : پیش از مطالعه این مقاله ، پیشنهاد می شود نوشته《 خیانت در رابطه زناشویی چگونه روی می دهد ؟ 》 که پیش از این در وب سایت مرکز مشاوره مهر منتشر شده است را ملاحظه بفرمائید .

وقتی یکی از شرکای زندگی متوجه می شود که دیگری به او خیانت کرده است ، شوکه می شود حتی اگر هنوز کاملا مطمئن نشده باشد . از بین رفتن اعتماد در رابطه تفاوتی با از دست دادن طرف مقابل ندارد . تحقیقات نشان داده اند که هرچه میزان صمیمیت در رابطه و آگاهی فردی که مورد خیانت قرار گرفته از راه های پیشگیری بیشتر باشد ، مراحل مختلفی که شخص باید برای کنار آمدن با خیانت طی کند ، کمتر دشوار و دردناک خواهد بود . روند کنار آمدن با خیانت مستلزم طی پنج مرحله است تا فرد بتواند دوباره خود را پیدا کند .‌ این مراحل به طور خطی و پشت سر هم سپری نمی شوند . ممکن است شخص آسیب دیده از خیانت خود را در هر مرحله ای ببیند بی آنکه خط سیر زمانی معینی وجود داشته باشد . مراحل از دست دادن اعتماد گرفته تا رسیدن به پیامدهای ناشی از خیانت شامل موارد زیر است :

۱ – انکار

برای طرفی که به او خیانت شده سخت و دشوار است که بفهمد چه اتفاقی افتاده و در ابتدا سعی می کند درد و رنج ناشی از خیانت را با توسل به افکاری مثل :

– حالا یک غلطی کرده ، همه چی درست میشه

کوچک و بی اهمیت تلقی کند و فکر می کند حتما لازم است که او با پرسیدن سوالاتی از همسرش به طرق مختلف مجاب شود که اتفاقی نیافتاده است .

۲ – خشم

طرف آسیب دیده از خیانت شروع به سر هم بندی تکه های خرد شده از گذشته می کند و به این ترتیب واقعیت کم کم روشن می شود . خشم و عصبانیت از طرفی که خیانت کرده ، سر خوردگی و ناامیدی و ناراحتی برای از دست رفتن رابطه ، واضح است . پیکان خشم به سوی کسی نشانه می رود که باعث این وضعیت شده و با خیانت خود از خطوط قرمز عبور کرده است .‌ اما کمی بعد ، خشم با ترس همراه می شود ، وحشت از اینکه عصبانیت باعث پس زدن طرفی بشود که تاکنون مورد عشق و محبت بسیار قرار داشته است . ترس از دست دادن شریک زندگی باعث می شود این خشم سرکوب و فروخورده شده ، در مقاطع محتلف پس از آنکه کل موضوع آشکار گردد ، ناگهان منفجر شود ‌. همچنین فرد درباره نقش خودش در این مسئله دچار شک و تردید می شود که خود ، آشفتگی و پریشانی بیشتری به همراه می آورد و استرس شدیدی که پیش از آن در شخص تثبیت شده بود را تشدید می کند .

۳ – دست و پنجه در انداختن با خود

سردر گمی ، رنج ، خشم و دیگر احساسات ، غیر قابل تحمل به نظر می رسند و فرد کنترل خود را از دست می دهد . این احساسات شدید ، شخص را در حالتی قرار می دهد که حس می کند کسی توانایی کمک کردن به او را ندارد و او باید دوباره کنترل اوضاع را در دست بگیرد . فرد آسیب دیده تلاش می کند تا گذشته را به شکل دیگری بازنگری کند :

– چی می شد اگه همون موقع که دیدم دارند بهم پیام می دند جلوشو می گرفتم ؟

یا :

– اگه اون از موقعیت سو استفاده کرده و شوهر من بی تقصیر باشه چی ؟

او به سختی سعی می کند که زخم و درد خود را با استدلال منطقی و بخشیدن جنبه عقلایی به احساساتش التیام بدهد . کسی از خیانت ضربه خورده ممکن است سعی کند هرچه زودتر از این تجربه احساسات دردناک عبور کند .

۴ – افسردگی

یکی ازطرفین باید تاثیر کامل از دست دادن اعتماد در رابطه را احساس کند . خیانت همه باورها در رابطه را از بین می برد .‌ در حالی که سه مرحله نخستین مبتنی بر شناخت هستند و به ارائه راه حل توجه می کنند ، این مرحله جنبه احساسی دارد . شریک زندگی آسیب دیده که احساسات شدیدی چون خشم ، ناراحتی و تردید را تجربه می کند هیچ راه گریزی را در برابر خود نمی بیند .‌ در اینجا سوالاتی مطرح می شود از جمله اینکه :

آیا همسر من اصلا به من عشق و علاقه ای دارد ؟

یا :

من نباید وقت و توجه بیشتری به خرج می دادم ؟

و یا :

حالا چه کار باید بکنم ؟

و یا :

من چی کم داشتم و حتما من عیب و ایرادی داشتم

این پرسش‌ ها نگرانی ها را در درون شخص عمیق تر می کند و احساسات شدیدتری را ایجاد می نمایند .‌ در این مرحله احساس فرد گنگ و مبهم است . اگرچه افسردگی به دلیل اینکه باعث کاستن از تضادهای درونی می شود حیطه امنی ایجاد می کند اما این حس بی ثباتی مضر و ناسالم است و باید به کمک یک مشاور از آن عبور کرد .

۵ – پذیرش

پذیرش با آنچه که اتفاق افتاده و در آینده روی خواهد داد ، ارتباط دارد . هیچ نقطه پایان دائمی برای احساسات و تاثیرات بر روی ارتباط بین فردی وجود ندارد .‌ اما پذیرش ، مرحله ای برای انتقال و ایجاد تغییرات مهم است . فردی که بی وفایی دیده است ممکن است فکر کند :

– فهمیدم که اشکال کار کجا بوده و دلایل رو پیدا کردم

– می تونم ببخشم و بگذرم

در این لحظه ، تمرکز بیشتر بر روی زمان حال و آینده قرار دارد تا گذشته . این مرحله از این نظر که چندین جنبه زندگی باید جهت ایجاد تغییرات مورد بازبینی قرار بگیرد ، متفاوت است .

۶ – اختلال استرس شدید پس از واقعه ناگوار

معمولا کسی که از خیانت آسیب دیده است در واکنش به آن با این ناهنجاری درگیر می شود .‌ اگر بروز نشانه های زیر مداومت داشته باشند ، احتمال زیادی وجود دارد که فرد خیانت دیده اختلال استرس شدید پس از واقعه ناگوار را تجربه می کند :

– تصویر سازی ها و به خاطر آوردن های مکرر و آزار دهنده : آشناپنداری ( دژاوو ) اتفاقات و مکان ها باعث می شود فرد خاطراتی از رابطه نامشروع طرف مقابل را به یاد بیاورد . مثلا روزی که متوجه شد به او خیانت شده دوباره در نظر می آید و احساسات مربوط به آن که می تواند شامل استرس و حمله پانیک باشد ، مجددا تجربه می شود .

– نوسانات در خلق و خو ، گیجی و سر در گمی ، تحریک پذیری و از کوره در رفتن : وقتی که فرد خیانت دیده در میان احساسات ناشی از خیانت و تلاش برای پذیرش موضوع در کش و قوس است ، احساسات خود را در بازه های زمانی مختلف به شکل انفجاری بروز می دهد .

– احساس شدید خشم , خجالت ، غم و اندوه و پریشانی : بروز گاه به گاه این احساسات فرد آسیب دیده را آزار می دهد .‌ گوش دادن به فرد و همدلی با او بخشی طولانی از مسیر درمان و التیام است .

– بگوش به زنگ بودن و وحشت زدگی بیش از اندازه : که می تواند در واکنش به اتفاقات پیش و پا افتاده ای مانند پیام های تلفن همراه ، زنگ تلفن ، تاخیر در پاسخ پیام ها و غیره روی بدهد و یا به شکل توقعات غیر ممکن بروز پیدا کند . مهربانی و اطمینان دادن می تواند به شخص کمک کند .

– انزوا طلبی ، عزلت نشینی و گوشه گیری : احساسات پریشان فرد را به چالش می کشند و چاره ای جز کناره گرفتن نیست . طرفی که مرتکب خیانت شده ممکن است تصور کند دیگری می خواهد از او فاصله بگیرد و جدا بماند ‌در نتیجه حس طرد شدن در فرد آسیب دیده قوت می گیرد درست در حالی که به حمایت عاطفی نیاز دارد .

– نبود تمرکز و علاقه : نشانه های افسردگی همچون بی انگیزگی ، بی علاقگی ، نداشتن انرژی ، بی نظمی در خواب ، بس اشتهایی می توانند همچنان مداومت داشته باشند .

– نا امیدی از آینده : وقتی که دنیا در نظر فرد فرو می ریزد از رابطه نا امید می شود و احساس می کند یار و یاوری ندارد .

البته همه زوج هایی که مورد خیانت قرار می گیرند ، واکنش های ناشی از اختلال استرس شدید پس از واقعه ناگوار را بروز نمی دهند . شخص آسیب دیده ممکن است نسبت به جزئیات اتفاقی که روی داده است حساسیت به خرج بدهد و خود را در برابر احساساتش ضعیف و ناتوان ببیند و در چنین اوقاتی به کمک درمانی نیاز داشته باشد . مهم است که این واکنش ها به عنوان امری طبیعی پنداشته و در روند زوج درمانی مفید واقع می شوند .

سخن پایانی

خیانت پایه های باور و اعتقاد به رابطه را به لرزه می اندازد و باعث سوء تفاهم و درک نادرست فرد از خود و دنیای پیرامون او می شود . روش دکتر گاتمن برای زوج درمانی کمک می کند همسران همدلی ، هم زبانی و هم نوازی را فرا بگیرند تا قادر باشند باهم مقصد و معنای جدیدی برای رابطه خود تعریف کنند .

اگر متوجه شده اید که شریک عاطفی شما بی وفایی کرده و مرتکب خیانت شده است ، با من دکتر افسانه وکیلی و دیگر همکارانم در مرکز مشاوره مهر همراه باشید تا این سیر طبیعی غم و اندوه را به سلامت و با کمترین آسیب طی کنید و بر احساسات خود تسلط پیدا کنید و به روند عادی زندگی باز گردید .

منبع :

The Grief of an Affair

مآخذ :

1. Bugen, L. A. (1977). Human grief: A model for prediction and intervention. American Journal of Orthopsychiatry, 47(2), 196–206. https://doi.org/10.1111/j.1939-0025.1977.tb00975.x

2. Glass, S. (2007). NOT “Just Friends”: Rebuilding Trust and Recovering Your Sanity After Infidelity. Simon & Schuster.

3. Gottman, J. (1995). Why Marriages Succeed or Fail: And How You Can Make Yours Last. Simon & Schuster.

4. Gottman, J. M. (2011). The science of trust: Emotional attunement for couples.

5. Gottman, J., & Gottman, J. (2017a). The Natural Principles of Love. Journal of Family Theory and Review, 9(1), 7–26. doi: 10.1111/JFTR.12182

6. Gottman, J., & Gottman, J. (2017b). Treating Affairs and Trauma. Unpublished manuscript, Gottman Institute, Seattle, USA.

7. Gottman, J. M., & Levenson, R. W. (1986). Assessing the role of emotion in marriage. Behavioral Assessment.

8. Gottman, J. M., & Levenson, R. W. (1992). Marital processes predictive of later dissolution: behavior, physiology, and health. Journal of Personality and Social Psychology, 63(2), 221–233. Doi: 10.1037/0022-3514.63.2.221

9. Gottman, J. M., & Levenson, R. W. (2002). A Two‐Factor Model for Predicting When a Couple Will Divorce: Exploratory Analyses Using 14‐Year Longitudinal Data*. Family Process, 41(1), 83–96. Doi: 10.1111/J.1545-5300.2002. 40102000083.X

10. Hall, C. (2011). Beyond Kubler-Ross: recent developments in our understanding of grief and bereavement. In Psych: The Bulletin of the Australian Psychological Society Ltd, 33(6), 8.

11. Holland, K. (2018, September 25). What You Should Know About the Stages of Grief.

گردآوری و تنظیم : مرکز مشاوره و روانشناسی مهر

مترجم : دکتر افسانه وکیلی و سهیل خوش بیان

کلیه حقوق این سایت متعلق به مرکز مشاوره و روانشناسی مهر بوده و استفاده از مطالب آن با ذکر منبع بلامانع است .